Tussen begrijpen en beheersen: de missing link in leren

Ilse Steenbergen • 15 maart 2025

Milan staart naar het werkblad voor zich. Zijn potlood tikt ritmisch op de rand van de tafel.

“Vier keer zes…” Hij zucht. “Waarom moet ik dit leren?

Ik kan het toch gewoon uitrekenen als ik het nodig heb?”

Ik leun iets naar voren. “Hoe reken je het nu uit?”

Hij haalt zijn schouders op. “Vier keer vijf is twintig, plus nog vier is vierentwintig.”


Het klopt. En het is slim. Maar het duurt te lang in situaties waarin hij snel moet schakelen. Milan snapt de tafels conceptueel perfect, maar hij automatiseert ze niet. Dit is een klassiek voorbeeld van hoe hoogbegaafdheid niet altijd betekent dat leren moeiteloos gaat.


Ook slimme breinen hebben inspanning

en doorzettingsvermogen nodig!


Veel mensen denken dat kinderen met kenmerken van hoogbegaafdheid altijd uitblinken in schoolse vakken. Maar intelligentie is niet hetzelfde als vaardigheid. Sommige vaardigheden – zoals automatiseren – vragen om herhaling. En dat kan juist voor een kind met kenmerken van hoogbegaafdheid ontzettend lastig zijn.


Milan ziet geen nut in het eindeloos oefenen van tafels. Hij wíl begrijpen, ontdekken, verbanden leggen. Maar pure herhaling? Dat voelt voor hem als tijdverspilling. En als iets geen zin heeft, verliest hij zijn motivatie.

Toch weet ik dat hij dit nodig heeft. Niet omdat hij dom is zonder automatisering, maar omdat het hem helpt om sneller en vloeiender te rekenen.


Kinderen met kenmerken van hoogbegaafdheid leren vaak op hun eigen manier. Ze hebben een scherp analytisch vermogen, maar dat betekent niet dat alle aspecten van leren vanzelf gaan. Vaak zie je:


  • Moeite met herhaling – Als ze iets conceptueel begrijpen, zien ze de noodzaak van oefenen niet.
  • Gebrek aan motivatie bij routinematig werk – Het liefst willen ze waarom iets belangrijk is, anders haken ze af.
  • Perfectionisme en frustratie – Als iets niet meteen lukt, voelen ze zich soms falen.
  • Snelle, creatieve denkwijzen die botsen met standaardmethodes – Ze vinden hun eigen manieren om tot antwoorden te komen, wat niet altijd past binnen de schoolse verwachtingen.


Leren draait niet alleen om het verzamelen van kennis. Voor kinderen met kenmerken van hoogbegaafdheid, die veel dingen van nature snel oppikken, kan juist het leren leren een uitdaging zijn. Niet alles gaat vanzelf, en sommige vaardigheden vragen oefening en geduld. Belangrijke lessen die zij onderweg tegenkomen, zijn:


  • Doorzetten, ook als iets saai lijkt Niet alles is spannend of uitdagend, maar doorzetten helpt bij het ontwikkelen van doorzettingsvermogen.
  • Omgaan met frustratie en perfectionisme  – Niet alles lukt in één keer, en dat is oké! Fouten maken hoort bij het leerproces.
  • Accepteren dat sommige dingen geoefend moeten worden, ook als je ze snapt  –   Kennis beklijft beter als je herhaling toelaat.
  • Snappen hoe losse puzzelstukjes later bij elkaar komen  – Soms lijkt een taak nutteloos, totdat het later een onmisbare bouwsteen blijkt.
  • Omgaan met traagheid  – Niet alles hoeft razendsnel te gaan om waardevol te zijn.
  • Vragen durven stellen   Zelfs als het voelt alsof je het al zou moeten weten.


Kinderen met kenmerken van hoogbegaafdheid hebben niet alleen een scherpe geest, maar ook de juiste mindset en motivatie nodig om hun talenten volledig tot bloei te laten komen.


Milan tikt nog steeds met zijn potlood. “Wat als ik een tafel vergeet? Dan reken ik ‘m gewoon uit, toch?”

Ik knik. “Dat kan. Maar stel dat je in een rekenwedstrijd zit tegen iemand die ze wel automatisch weet.

Dan verlies jij kostbare tijd.”

Hij fronst. “Dus het is eigenlijk een soort snelheidsboost?”

“Precies.”


Een twinkeling verschijnt in zijn ogen. “Wat als we een wedstrijd doen? Wie de meeste sommen binnen een minuut oplost?”

Daar is het: de uitdaging die hij nodig heeft. Maar ik weet dat er nog iets mist.

“Laten we het nóg leuker maken,” zeg ik. “Jij tegen je vader.”

Zijn ogen lichten op. “Echt?”


Zijn vader, die bij de sessie zit, grijnst. “Ik ga winnen, hoor.”

Milan lacht. “Droom lekker verder, pap.”


Ouderbetrokkenheid is essentieel


In mijn praktijk werk ik altijd samen met een van de ouders tijdens de leerbegeleiding. Dit is een bewuste keuze. Kinderen leren niet alleen op school of tijdens extra begeleiding, maar zeker ook thuis – in een omgeving waar ze zich veilig voelen en waar het meeste oefenen plaatsvindt.

Kinderen met kenmerken van hoogbegaafdheid denken vaak op een andere manier, waardoor standaard oefenmethodes niet altijd aansluiten. Ze kunnen gefrustreerd raken, afhaken of simpelweg weigeren om herhalingsoefeningen te doen. Als ouders begrijpen waarom hun kind zo reageert, kunnen ze het op de juiste manier ondersteunen.


Ouders zijn geen toeschouwers in dit proces, maar een onmisbare schakel. Door hen actief te betrekken:


  • Wordt leren een gezamenlijke ervaring, geen eenzame strijd.
  • Voelt het kind zich gesteund, wat het zelfvertrouwen vergroot.
  • Wordt de motivatie versterkt door speelse competitie en samenwerking.
  • Snappen ouders beter waar hun kind tegenaan loopt en hoe ze kunnen helpen.


Voor kinderen met kenmerken van hoogbegaafdheid is het extra belangrijk dat ouders begrijpen hóé ze leren, en dat frustratie of weerstand niet betekent dat ze lui of dwars zijn – maar dat ze een andere aanpak nodig hebben. Wanneer een ouder meedoet, wordt leren geen ‘moetje’, maar iets wat ze samen doen. Dit zorgt voor verbinding en voorkomt dat het kind zich alleen voelt in zijn uitdagingen.


Samen Leren, Samen Groeien


Milan en zijn vader gaan de strijd aan. De eerste ronde wint Milan. De tweede ronde zijn vader.


“Beslissende ronde?” vraagt hij met een grote grijns.

Zijn vader lacht. “Laat maar komen.”


Milan is aan het automatiseren zonder dat hij het doorheeft. Omdat hij het leuk vindt. Omdat het samen is.


Heeft jullie kind ook moeite met automatiseren of motivatie?  Laten we samen ontdekken wat wél werkt. Want leren draait niet alleen om wat je weet, maar ook om hoe je ermee omgaat – en met wie je het samen doet.



Meer weten?

Willen jullie meer weten over hoe  kindercoaching jullie kind kan helpen? Plan een gratis kennismakingsgesprek, zo kunnen we bespreken wat de beste aanpak is voor het ondersteunen van jullie kind in zijn of haar ontwikkeling! Of zijn jullie op zoek naar informatie om thuis te werken aan een groeimindset, motivatie of manieren om te automatiseren? Neem gerust contact met me op! Samen kijken we naar wat jullie kind nodig heeft om vol vertrouwen te groeien.


Op mijn website vinden jullie meer informatie over hoe ik jullie kind kan ondersteunen bij het ontwikkelen van zelfvertrouwen, zowel bij leeruitdagingen als emotionele groei, met op maat gemaakte begeleiding en praktische tools.


In mijn  E-book: Hoogbegaafdheid Ontcijferd: Meer dan een Hoog IQ bied ik jullie inzicht in de wetenschappelijke achtergrond van kenmerken van hoogbegaafdheid, de verschillende manieren waarop het zich kan uiten en de uitdagingen die daarbij komen kijken. Deze inzichten kunnen ook handvatten bieden voor gesprekken met school of andere professionals, zodat jullie samen de juiste ondersteuning voor jullie kind kunnen vinden.

door Ilse Steenbergen 18 april 2025
Als kindercoach krijg ik regelmatig de vraag: ' Wat doe je precies? ' De vraag is eenvoudig, het antwoord is dat veel minder. Want wat ik doe als kindercoach gaat verder dan het bieden van een snelle oplossing voor gedragingen of gevoelens van jullie kind die afwijken van de norm of jullie kind bijspijkeren in zijn of haar schoolwerk. Het gaat om het geven van ruimte voor groei, het begeleiden van kinderen naar een beter zelfbegrip en het ondersteunen van hen in het vinden van hun eigen kracht. In plaats van te focussen op wat er niet goed gaat, zoek ik naar wat wél werkt. Ik wil en kan jullie kind niet “fixen”, wat ik wel wil en kan is hem of haar helpen ontdekken wie jullie kind echt is. Want elk kind heeft zijn eigen unieke talenten, dromen en manier van leren. Wanneer we alleen kijken naar wat niet past, missen we wat jullie kind wél nodig heeft om te bloeien. In mijn werk als kindercoach richt ik me op wat er goed gaat, op wat wél mogelijk is. Hoe ik dat doe? Door samen met jullie als ouders en jullie kind te kijken naar wat hij of zij nodig heeft om vooruit te komen. Het draait niet om het analyseren van gedrag of het plakken van labels zoals ADHD, ASS, Dyslexie, faalangst of kenmerken van hoogbegaafdheid. Het gaat erom dat we samen ontdekken wat jullie kind echt nodig heeft om zichzelf te ontwikkelen. Er is veel ruimte voor creativiteit in mijn werk, en ik geloof dat dit kinderen helpt om zich vrijer uit te drukken. Door middel van spel, tekenen, visualisatie en gesprekken geef ik jullie kind de tools om zijn of haar eigen uitdagingen aan te gaan. Het is een actieve, oplossingsgerichte benadering, waarin we samen altijd focussen op de mogelijkheden in plaats van de beperkingen. Ontwikkeling is geen rechte weg, maar een dynamisch proces van vooruitgang, stilstand en soms zelfs teruggaan om opnieuw te beginnen. Het zijn de bochten, de omwegen en de onverwachte wendingen die ons vormen en laten groeien. We weten het allemaal: ontwikkeling is geen recht stijgende lijn. Als ouders kunnen we het gevoel hebben dat onze kinderen soms vastzitten, dat ze niet vooruitgaan of dat we niet weten hoe we hen moeten helpen. Dit is waar kindercoaching waardevol kan zijn. Door als coach samen met jullie kind en jullie als ouders te werken, kunnen we rust creëren. We ontdekken samen waar jullie kind zich vastloopt, wat hij of zij nodig heeft om weer in balans te komen, en hoe we hem of haar kunnen helpen om weer verder te groeien. Het is een samenwerking waarin kinderen zich gehoord voelen, en ouders handvatten krijgen om hun kind te ondersteunen. Het grote misverstand: kindercoaching is geen therapie In mijn werk wordt vaak gevraagd of kindercoaching hetzelfde is als therapie. Het antwoord is: nee. Therapie gaat vaak diep in op onderliggende psychologische kwesties en is langduriger van aard. Kindercoaching is kortdurend, oplossingsgericht en draait om praktische stappen en inzichten die kinderen helpen om hun eigen kracht en zelfvertrouwen te ontdekken. Het doel van coaching is niet om een kind te analyseren, maar om hem of haar inzichten te geven. Ik help kinderen niet alleen bij het omgaan met de uitdagingen van het moment, maar bij het ontwikkelen van veerkracht die hen een leven lang van pas zal komen. Dit doe ik met behulp van speelse en creatieve werkvormen, die zorgen voor een ontspannen sfeer waarin kinderen zich veilig genoeg voelen om te ontdekken wie ze zijn en wat ze nodig hebben. Wie we vandaag zijn, is het resultaat van alle ervaringen, keuzes en invloeden die ons pad hebben gekruist. De impact van kindercoaching op de ontwikkeling van jullie kind Wat kindercoaching voor jullie kind kan betekenen, is ontzettend waardevol. Wanneer kinderen zich gezien en gehoord voelen, kunnen ze beter omgaan met emoties zoals onzekerheid, angst of boosheid. Ze leren hun eigen krachten te herkennen, wat bijdraagt aan een sterk zelfvertrouwen. Het is een proces waarin kinderen leren dat ze niet alleen hun uitdagingen kunnen overwinnen, maar dat ze zelf de regie kunnen nemen over hun leer- en groeiproces. Ze ontdekken wat hen beweegt, en leren hoe ze dat kunnen inzetten om hun doelen te bereiken. Dit proces is vaak kort, maar de impact ervan is groot. Het is de basis voor een toekomst waarin ze stevig in hun schoenen staan. Veel ouders komen bij me omdat ze het gevoel hebben dat hun kind vastloopt. Dat ze niet weten hoe ze verder moeten helpen, omdat het gedrag of de emoties van hun kind hen te ver voorbij schieten. In die gevallen ben ik er niet om het probleem “op te lossen” zoals ouders misschien zouden hopen. Het gaat erom samen met jullie kind en jullie als ouders een nieuwe weg te vinden. Kindercoaching is geen snelle rit naar een probleemloos bestaan. Het is een ontdekkingsreis waarin kinderen leren omgaan met hun emoties en gedachten, maar ook leren omgaan met de ‘onvolkomenheden’ van het leven. Door ruimte te geven voor die ontdekkingen, kunnen kinderen zelfvertrouwen opbouwen en als een sterker persoon uit de coaching komen. Mijn visie als kindercoach: Vertrouwen en Maatwerk Elke sessie die ik geef is afgestemd op het kind dat ik tegenover me heb. Geen enkel kind is hetzelfde, en daarom is maatwerk zo belangrijk. Soms is een kind gewoon een beetje uit balans, soms heeft het kind meer begeleiding nodig om grote uitdagingen aan te pakken. Hoe dan ook, mijn benadering blijft altijd hetzelfde: ik bied een veilige ruimte waar jullie kind in zijn of haar eigen tempo kan groeien. Ook jullie als ouders zijn een belangrijk onderdeel van dit proces. Vaak is het juist de steun vanuit huis die kinderen verder helpt. Ik werk dan ook nauw samen met jullie om te zorgen dat het geleerde ook in de thuissituatie wordt toegepast. Door samen te werken, kunnen we jullie kind optimaal ondersteunen. Een kind is geen diagnose, geen probleem dat opgelost moet worden. Het is een uniek individu met talenten, dromen en een eigen manier van leren. Wanneer we alleen kijken naar wat niet past binnen het systeem, missen we wat een kind wél nodig heeft om te groeien. De sessies vinden doorgaans plaats onder schooltijd, bij voorkeur in de ochtend. Dit heeft te maken met het feit dat (jonge) kinderen vaak na een dag op school al 'vol' zitten, wat de effectiviteit van coaching kan beïnvloeden. Steeds meer scholen erkennen het belang van kindercoaching voor het sociaal-emotioneel welzijn van hun leerlingen. Ze zien in dat een gezonde emotionele basis bijdraagt aan de algehele ontwikkeling en het leervermogen van kinderen. Daarom zijn veel scholen bereid om kindercoaching tijdens schooltijd toe te staan, zodat kinderen de ondersteuning krijgen die ze nodig hebben. De Kracht van samenwerken Als kindercoach heb ik geen toverstaf, maar ga ik samen met jullie kind op zoek gaat naar wat hij of zij nodig heeft om te bloeien. Want ieder kind heeft de ruimte en begeleiding nodig om zichzelf te ontdekken. Die ruimte geef ik ze, door te kijken naar de mogelijkheden en niet naar de beperkingen. Herkennen jullie jullie kind in bovenstaande situaties? Merk je dat je als ouders even niet weet hoe je het beste kunt ondersteunen? Kindercoaching kan net dat steuntje in de rug zijn dat jullie nodig hebben. Het is geen quick fix, maar een investering in het welzijn en de ontwikkeling van jullie kind, met de focus op wat wél kan en wat wél mogelijk is. Wil je weten hoe ik jullie kind kan helpen om zijn of haar eigen pad te vinden? Neem dan gerust contact op , ik kijk ernaar uit om samen met jullie de mogelijkheden voor jullie kind te ontdekken!
kind vol trots en kracht in supermancape
door Ilse Steenbergen 27 maart 2025
Help jullie kind om op een vriendelijke en positieve manier over zichzelf te praten. Als jullie horen dat jullie kind zegt 'Ik kan dit niet', help hem of haar dan om dat om te buigen naar 'Ik kan dit nog niet, maar ik blijf oefenen!'. Een effectieve manier om dit te ondersteunen is door samen terug te kijken op kanjermomenten: succeservaringen die laten zien wat jullie kind al heeft bereikt. Door deze momenten regelmatig te benoemen, groeit het vertrouwen in eigen kunnen.
door Ilse Steenbergen 13 maart 2025
Soms brengt een spel meer dan alleen plezier – het brengt echte verbinding. Schatgravers is zo’n spel. Het helpt kinderen én volwassenen om met andere ogen naar zichzelf te kijken, talenten te ontdekken en mooie gesprekken te voeren. Ik heb het zelf ervaren en gezien hoe ouders en kinderen hierdoor dichter bij elkaar komen. Daarom ben ik super trots dat ik een gastblog mocht schrijven voor Schatgravers ! 🎉 In mijn blog deel ik waarom dit spel zoveel betekent en hoe het bijdraagt aan zelfinzicht en fijne momenten samen.
door ilse steenbergen 13 maart 2025
Het is de Week van de Hoogbegaafdheid, een thema waar ik als kindercoach en jongerencoach dagelijks mee bezig ben. Speciaal voor OudersHW schreef ik een informatieve gastblog boordevol inzichten over hoogbegaafdheid.  Lees hem hier!
 Ik_kan_dit_gewoon_niet!
door Ilse Steenbergen 17 januari 2025
Wanneer kinderen vastzitten in een Fixed Mindset, kan dit hun ontwikkeling belemmeren, maar met de juiste aanpak kunnen kinderen hun uitdagingen omzetten in kansen voor persoonlijke groei. Kindercoaching helpt kinderen om deze patronen en vicieuze cirkel te doorbreken. Samen ontdekken we dat zijn of haar uitdagingen slechts een onderdeel van jullie kind is, en niet bepaalt wie jullie kind is of wat jullie kind kan bereiken. De volgende keer dat jullie kind zegt: 'Ik kan dit niet', herinner het dan aan het magische woordje ‘nog’. Het is een kleine verandering, maar maakt een wereld van verschil.
Meisje met getekende graduation cap
door Ilse Steenbergen 7 maart 2024
Oei, deze uitspraak doet pijn! Want bij veel ouders waar een kind uitdagingen ervaart tijdens zijn basisschooltijd, kan deze opmerking als een mokerslag binnenkomen. Als een kind niet de leerontwikkeling laat zien die verwacht voor zijn leeftijd, niet meegroeit binnen de lijnen van de grafieken en niet de juiste scores haalt. Waarom lukt het niet, waar komt dat door? Zijn vaak de eerste gedachten. En echt niet dat bij ouders als eerste door hun hoofd schiet… ‘Help, nu kan mijn kind niet naar het VWO!’. Veel vaker maken ouders zich grote zorgen over andere dingen, zeker als ze zien dat het zelfvertrouwen van hun kind een flinke deuk heeft opgelopen. Hun kind wordt steeds stiller en trekt zich terug en wil geen fouten maken óf laat juist overdreven stoer gedrag op school zien, met alle gevolgen van dien.
Blog_Ben_Je_het_of_heb_je_het
door Ilse Steenbergen 8 januari 2024
Uit meerdere onderzoeken blijkt dat kinderen die gelabeld worden de neiging hebben om zichzelf te zien door de ogen van het label. De diagnose wordt op deze manier een deel van de identiteit van het kind: het beïnvloedt niet alleen hoe zijn of haar eigen familie, leeftijdsgenootjes, juffen en meesters en de verdere omgeving naar het kind kijkt en reageert, maar het beïnvloedt zeker ook de manier waarop het kind naar zichzelf kijkt en vindt dat hij of zij moet gedragen.
Lees meer